Hij is sinds gisteren the talk of the town: mediamagnaat John de Mol zorgde voor grote verontwaardiging met zijn optreden in de documentaire van Tim Hofman en zijn team van BOOS (BNNVARA) over de #metoo praktijken bij The Voice of Holland. Met uitspraken als ‘vrouwen moeten misstanden melden’ lijkt De Mol aan victim blaming te doen en de verantwoordelijkheid bij de slachtoffers te leggen, in plaats van bij de daders. Noem het beroepsdeformatie, maar ik denk dan meteen: wáár was zijn communicatieteam om hem voor te bereiden op dit gesprek?

‘Ik kan het zelf wel’

Nu vrees ik dat ik het antwoord al weet; het is mij niet vreemd dat hoe je ook je best doet om iemand goed voor te bereiden met alle expertise en ervaring die je in huis hebt, sommige mensen toch eigenwijs doen wat hen zelf goed dunkt. Dus wellicht is John de Mol gewaarschuwd en gewezen op de risico’s, maar zag hij zelf niet zo het probleem in van zijn uitspraken. Of wellicht heeft hij niet eens iemand geraadpleegd en dacht hij: dit kan ik zelf wel. Hoe dan ook, hij had beter zich goed kunnen laten adviseren door een professional en daardoor zijn woorden beter kunnen kiezen.

Ik hoorde veel ‘wij’ en zelfs een paar keer ‘ik’

Wat hier namelijk gebeurt, zie ik helaas vaker gebeuren: de zender is gericht op wat hij te vertellen heeft en niet op de ontvanger. Uit alles blijkt dat de televisieproducent vooral bezig was met reputatiemanagement: hij verdedigde zichzelf en zijn bedrijf, maar nam geen verantwoordelijkheid. Die legde hij ergens anders.
Ik hoorde veel ‘wij’: wij wisten van niets, wij vinden dit heel erg, wij hebben protocollen etc. Ik hoorde zelfs een paar keer ‘ik’: ik kan me hier niets bij voorstellen, ik snap niet dat vrouwen dit niet melden.

Het draait niet om jou

En daar zit dan ook meteen het probleem: het draait niet om jou of jullie, maar om hen. Om de slachtoffers. Waar hebben zij behoefte aan? Wat willen zij horen, in plaats van: wat wil jij zeggen? Zowel de slachtoffers als de kijkers verwachtten erkenning en een echt en oprecht mea culpa. In plaats daarvan beriep De Mol zich op de bestaande protocollen. Protocollen die klaarblijkelijk niet afdoende werkten én dat is wat de conclusie moet zijn. Die kwam uiteindelijk wel, maar vrij laat.

Door voorbij te gaan aan het daadwerkelijke probleem, lijk je niet te luisteren naar de doelgroep, waardoor die zich niet gehoord en gezien voelt.

Trucje

Jeroen Rietbergen heeft daarentegen een goede adviseur gehad toen hij zijn statement naar buiten bracht, als je het mij vraagt; zijn erkenning dat het niet gaat om zíjn beleving, maar om die van de betreffende vrouwen is een sterke. Ik hoop dan ook dat het oprecht is en geen trucje van een slimme communicatieadviseur.

Patriarch in een ivoren toren

Reputatiemanagement is gericht op het behouden van een goed imago. Met de keuze voor de verdediging en het verschuiven van de verantwoordelijkheid, creëerde/bevestigde De Mol het imago van een patriarch met een ouderwets bedrijf in een ivoren toren. Terwijl hij ook had kunnen kiezen voor het imago van een feministisch of geëmancipeerd bedrijf, een bedrijf dat met de vuist op tafel staat, een vooruitstrevend bedrijf of een reflectief bedrijf. Gemiste kansen, als je het mij vraagt.

Mijn tip: luister, hoor, zie en pas daar je boodschap op aan. Communicatie is tweerichtingsverkeer; met eenzijdig zenden kom je er niet. Blijkt De Mol letterlijk te zijn wat we al jaren van hem wisten: een echte zenderbaas.

Myrthe Geerts is communicatieadviseur, tekstschrijver, content creative en concept strateeg en het gezicht achter Mentionable. Door beroepsdeformatie denkt ze heel de dag door na over vragen als: waarom zegt iemand dit op deze manier en in deze vorm? Ze houdt van lezen, fotografie, creatief bezig zijn en het lezen van ‘Moderne manieren’ van columnist Beatrijs Smulders.